Mei 2016

Er stond weer een hoop in de planning voor Gambia dus eind maart een ticket geboekt voor de periode 13 t/m 23 mei. Het was een mooie aanbieding en het kon nog net om vrijdag heen te vliegen en weer terug op een maandag. Binnenkort begint Low Season en dan vliegt TUI maar één keer in de week van vrijdag tot vrijdag. Officieel zijn dat 9 dagen maar effectief ben je dan maar 7 dagen in Gambia en dat is te weinig. Ik ga o.a. aan de slag met:

​- Het verder uitwerken van het businessplan voor Tanka Tanka Pychiatric Hospital in Sukuta

- De watervoorziening in de groentetuin van de Basic Cycle School in Jambur (Stichting Buganala)

- De elektriciteitsvoorziening van de Basic Cycle School in Jambur (Stichting Buganala)

- Controle op het geleverde meubilair van de Basic Cycle School (Stichting Buganala)

- Uitwerking project dat ondersteund wordt door Alemende College Locatie Isala uit Silvolde.

Zij zamelen met hun bedrijfje Child at Heart geld en goederen in voor ons naaiatelier (de tweede klas - internationalisering) (Stichting Huis van Marabout - Gambia)

- Uitwerken project geestelijke gezondheidszorg voor de bewoners. Dit project wordt opgezet

vanuit Utrecht door Lida van de Maat i.s.m. 2 psychiaters. De psychiaters hebben in februari ons project bezocht, samen met Lida. Ze hebben de bewoners in kaart gebracht en gaan nu een behandelplan opstellen én een opleidingsplan voor de Gambiaanse verpleegkundigen. Er

moeten nog wat zaken uitgezocht worden en wat contacten gelegd worden. Ik heb zitting in de projectgroep die dit project voor ons draait (Stichting Huis van Marabout - Gambia)

- En natuurlijk weer inkopen op de Gambiaanse markt. De handel loopt de laatste weken goed dus er zijn aanvullingen nodig. Onze webshop is gemoderniseerd (met IDEAL betaalmogelijkheid) én we beschikken nu een mobiele PIN. (www.kumpara-artdesign.com)

Veel dingen te doen dus ik was erg blij dat ik 12 dagen kon boeken. Eind maart geboekt voor een mooie prijs én 12 dagen beter kon niet. Schijnbaar kon het toch nog beter. Begin april ontving ik een email van TUI dat mijn boeking gewijzigd was. Vanaf 23 mei zijn de terugvluchten op maandag geschrapt. Mijn boeking was daarom met 4 dagen verlengd tot 27 mei. En om het 'ongemak' wat te verzachten boden ze een korting aan op de ticketprijs. Qua werk in Nederland was het te regelen (ik mocht ook annuleren en zou dan mijn geld terugkrijgen) dus onverwacht 4 dagen langer in Gambia en tegen een nog lagere prijs!! Ik had voor de heen- én terugreis 30 kilo aan ruimbagage geboekt. Ik had vrij veel kleding gekregen én de opslag in Doetinchem van de Veiligheidsregio werd opgeruimd. Ik heb van hen een grote hoeveelheid aan verbandmateriaal, pleister, desinfectiemiddelen, watten, EHBO-koffers en nog veel meer andere nuttige spullen voor de ziekenposten gekregen. De kleding en de eerste kist verbandmiddelen pasten mooi samen in één koffer. Even wegen voor alle zekerheid. Ruim 20 kilo! Ik heb zelf altijd ca. 10 kilo dus de geplande 30 kilo was niet helemaal genoeg. Op maandag nog even contact gehad met TUI en het was nog mogelijk om 10 kilo bij te boeken. Dan kan er ook nog meer verbandmateriaal mee. Het verbandmateriaal gaat naar de medische post bij de school in Naneto Seyoni. Deze post ligt dicht bij het mental home en de voorraad is erg mager. De aanvulling is daarom erg welkom. Tijdens mijn bezoek in januari hadden we via een medische post In Berending ook al spullen overgebracht naar Naneto Seyoni. Ik had mijn eigen koffer gepakt en aangevuld en beide koffers gewogen, 39,8 kilo!! Dus de extra 10 kilo was goed benut. Op de terugweg mag ik eveneens 40 kilo meenemen. Met alle inkoop die ik gepland heb voor www.kumpara-artdesign.com zal dat wel nodig zijn. Vrijdagmorgen liep de wekker al vroeg af. Ik heb nog een keer extra mijn koffer gecontroleerd.

​Normaal vergeet ik nooit iets maar de vorige keer in januari had ik al mijn korte broeken thuis laten liggen. Ik heb toen een blitse broek gekocht bij NOBA, de kledingwinkel op de Senegambia Strip van onze vriend Baba. Voor degene die deze blitse broek in de praktijk willen bewonderen heb ik helaas slecht nieuws, ik mag de broek alleen maar in Gambia aan. De vlucht vertrok die dag om 15.15 uur. Ik kon meerijden naar Arnhem en daar op de rechtstreekse trein naar Schiphol stappen. We reden de Oosseldstraat uit en in één keer klonk er een signaal vanuit het dashboard en erg ging een stopteken branden. Lekke band zei de display (vrijdag de 13e??), even rond de auto gelopen maar ik zag niets aan de banden. Toch maar even naar de garage voor een check-up. Er zat een spijker in de rechterachterband. Dankzij de snelle service van Renault Herwers konden we de reis circa 45 minuten laten weer voortzetten. Ik kon nog wel een trein later pakken en rond 12.00 uur was ik op Schiphol. Het inchecken ging vlot en ook bij de ingang van de gate en de paspoortcontrole was het niet druk. Een broodje en een kop thee later kon er al ingestapt worden en rond 15.30 uur hingen we in de lucht. De vlucht ging dit keer over de Kaap Verdische eilanden. Met de stop erbij zou dit ca. twee uur langer zijn dan normaal. Ik had maar geen poging gedaan om een boek mee te nemen aangezien Het Huis van de Moskee van Kader Abdollah bijna ongeopend terug weer mee naar huis kwam de vorige keer. Wél had ik het Aanzien van 2014 meegenomen voor het geval ik een aanval van leeswoede en/of verveling zou krijgen. Naast mij zat een echtpaar uit Alphen aan de Rijn. Hun dochter liep 3,5 maand stage in het ziekenhuis van Brikama voor haar HBO Verpleegkunde. Ze gingen een weekje naar Gambia om te zien hoe het met hun dochter ging. Al pratende bleek dat de dochter studeerde op Windesheim. Via Windesheim liepen ook studenten stage op het Gambia College in Brikama. E.e.a. werd gecoördineerd door Metsje Krol van Windesheim. Via Stichting Buganala hebben wij contact met haar. Het echtpaar kende Metsje dus ook. Metsje had hen gevraagd of zij twee pakketjes mee wilden nemen en af wilden geven op het Gambia College. Maar de pakketjes bleken pakketten van 10 kilo per stuk te zijn dus dat vonden zij te veel. Ik heb van Metsje de vraag gekregen of ik ook wat mee wilde nemen. Ze had twee routers voor het Gambia College en de student van Windesheim die nu daar was kon het e.e.a wel installeren. Als het in mijn koffer past dan wil ik het wel doen zei ik tegen Metsje. Het bleken dus twee pakketten van ieder 10 kilo te zijn, en ja hoor het waren dezelfde

pakketten die mijn buren in het vliegtuig ook niet mee konden nemen. De routers staan nog geduldig op een koerier naar Gambia te wachten. Dus als iemand binnenkort naar Gambia gaat en onderbelast is qua bagage-gewicht, neem dan even contact op! Al pratende en een beetje slapende waren de eerste twee van de zes uur snel voorbij. Daarna toch maar gehoor gegeven aan mijn niet te onderdrukken neiging om te gaan lezen. Het Aanzien van 2014 uit mijn tas gepakt, brilletje op en lezen maar. Voor mijn gevoel was ik nog maar even aan het lezen maar dat 'even' bleek ruim een uur te zijn en nog steeds was er leesdrang. Uiteindelijk na ruim twee uur heb ik het boek weggelegd. Nieuwsfeiten en geschiedenis hebben blijkbaar een grotere invloed op mijn leesdrang dan literaire hoogstandjes.

Even later klonk het al 'Cabin crew prepare for landing', het eerste 6-urige deel van de reis zat er al op. De vakantiegangers voor de Kaap Verdische eilanden stapten uit. Even tanken, een nieuwe crew, passagiers voor de terugreis inladen en we kunnen weer verder. Er was nog even sprake dat we er uit moesten vanwege schoonmaakwerkzaamheden maar dat hoefde gelukkig niet. Zo'n transfer levert zo maar weer een extra vertraging van een uur op. Na drie kwartier hingen we weer in de lucht voor de laatste etappe van 1 uur en 20 minuten. Precies 23.30 uur (NL-tijd) raakten we de Gambiaanse bodem. De kofferafhandeling zat ook mee even later zaten we in de 4wheel bus van Yaya. De weg naar Senghore Kunda - Kololi was bezaaid met controleposten. Politie en leger was elke passerende auto uitgebreid aan het controleren. Heb zelfs even in de file gestaan ter hoogte van Coco Ocean Hotel. De strenge controles volgen op een onrustige periode van demonstraties tegen de president

en de regering. Deze vinden vooral plaats in Banjul en het knooppunt Westfield in Serekunda. Er is van de onrust verder weinig te merken, je moet natuurlijk wel de haarden van deze demonstraties mijden. Politie en leger treden behoorlijk op. Buiten de demonstratie-plaatsen merk je er weinig van, er zijn alleen meer check-points die voor behoorlijk oponthoud zorgen. Yaya had nog meer gasten in zijn 4wheel bus. Deze werden eerst gedropt bij het Bamboo Beach Hotel. Dit hotel ligt net voorbij de Senegambia Strip aan de zijweg die naar de oceaan leidt, in de

buurt van beachbar Poco Loco. Op de terugweg even de Strip op om te wisselen en wat boodschappen te doen bij Mr. Egg. Dit shopje is 24/7 open en heeft de afmeting van twee diepvrieskisten en twee koelkasten met daartussen een klein paadje waar je nog net kunt lopen. Hij

heeft hoofdzakelijk frisdranken en gekoeld water. Meer had ik ook niet nodig, de andere boodschappen doe ik morgen wel bij de local shop van de Fula man. Aangekomen bij Senghore Kunda krijg ik eerst het driekamer appartement. Mijn vaste appartement was bezet en moest nog

schoongemaakt worden. De volgende dag zou ik over kunnen huizen. No Problem! Dan pak de koffers morgen wel uit wanneer ik mijn vaste huisje heb. Even wat gegeten en gedronken en nu naar bed en slapen.

​Zaterdagmorgen was ik al vroeg wakker. Ik zat natuurlijk nog in mijn Nederlandse ritme. Het was pas 05.00 uur gambian time maar dat is 07.00 uur Nederlandse tijd. Dit is ook de tijd dat ik normaal gesproken opsta. Ben toch weer in slaap gevallen en om 08.00 uur gambian time stond ik naast mijn bed. Nog een lekkere koude douche pakken want het was die afgelopen nacht plakkerig warm. Ook daar nog even aan wennen, een koude douche doet wonderen. Daarna even naar de Senegambia Strip gelopen om mijn Gambiaanse internetdongel op te laten waarderen. Er stond nog wel een tegoed op toen ik in januari wegging maar als je langer dan 3 maanden de dongel niet gebruikt dan wordt het tegoed geblokkeerd. Na het opwaarderen komt het oude tegoed weer beschikbaar en is de dongel ook weer bruikbaar. Toen ik terugkwam van de Senegambia Strip even geshopt for breakfast bij de Fula man. De eerste dag was een combinatie van weer even wennen én het maken c.q. plannen van afspraken voor de komende twee weken. Zondag ga ik op pad voor www.kumpara-artdesign.com. Een rondje maken langs mijn vaste adressen in Bakau, Serekunda en Banjul. Ik heb een behoorlijke lijst gemaakt maar het is heel wel mogelijk dat ik met totaal andere spullen thuiskom. Maandag gaan we voor de eerste keer naar het Huis van Marabout in Busura. Samen met Yaya en Yusupha ga ik op pad om de

verbandmiddelen af te geven op de Health Post in Naneto Seyoni en te bekijken wat we nog nodig hebben voor het naaiatelier in het mental home in Busura. Op de terugweg gaan we op bezoek bij Mohammed in Busumbala. Als Yaya niet kan rijden dan rijdt Mohammed ons naar Busura. Mohammed is pas vader geworden van een zoontje. Toen de little boy pas een paar uur oud was kreeg ik al een appje van de trotse vader. Een naam had het nieuwgeboren familielid nog niet, dat zou hij pas een week later krijgen bij de Namegiving. Een week later kreeg de baby tijdens de ceremonie de naam Mustapha. We gaan op de terugweg op kraamvisite bij Mohammed en zijn vrouw. Dinsdag wil ik aan de slag met het businessplan voor Tanka Tanka Psychiatric Hospital en woensdag ga ik naar Brikama voor de ondertekening van de Memory of Understanding (MoU) met betrekking tot de aanleg van de watervoorziening in de groentetuin van de Basic Cycle School in

Jambur. Deze MoU wordt ondertekend ten kantore van de Regional Director, door de Regional Director, het schoolhoofd van Jambur en mij als vertegenwoordiger van Stichting Bugnala. In dit MoU staan de wederzijdse verplichtingen m.b.t. de aanleg van de watervoorziening.

​De eerste aanzet van de planning is gemaakt. De invulling van de andere dagen zal zeer spoedig volgen. Ik heb meerdere dagen nodig voor het businessplan. Het werkzaamheden voor het project m.b.t de geestelijke gezondheidszorg moeten nog ingepland worden. Dit is afhankelijk van een email van de projectgroep in Utrecht, die elk moment kan komen. Er moeten nog andere contracten getekend worden w.o. de samenwerkingsovereenkomst met Stichting Bouwen Gambia, die de aanleg van de watervoorziening in Jambur uitvoert. Met hen zal ook overlegd worden m.b.t. de aanleg van elektriciteit in Jambur. Ik wil nog een afspraak maken met Gamsolar over ze zonnepanelen in Busura.

En ook de inkoop voor www.kumpara-artdesign.com zal nog wel wat tijd kosten. Het is nu weekend dus niet iedereen is bereikbaar maar maandag is gehele planning rond. Vanavond eerst eten bij Yasmina en misschien nog even poolbiljarten bij Dreamzz lounge bar of WOW night club en daarna op tijd naar bed. Het is wel warm nu maar het is aangenaam warm en ook s'nachts is het goed uit te houden. (het verslag was zaterdag al gereed maar mijn gambiaanse dongel deed het niet. Net even naar de QCell shop geweest op Senegambia maar de dongel was niet het probleem. Mijn laptop deed ook al sinds afgelopen maandag raar. Dus een herstel voor Windows uitgevoerd en ja hoor!! Ik heb weer

internet op mijn laptop. Het is nu zondagmorgen en de gambiaanse radio heeft dan een uurtje met westerse muziek. Schijnbaar is het nu 'het foute uur' qua muziek want ze hebben een Mariah Carey special. Begeleidt door de wel heel toepasselijke klanken van 'All I want for Christmas is you' verstuur ik dit bericht)

​Vandaag is het Set Settal oftewel cleaning day. Tot 13.00 uur mag ik niet de weg op dus mooi even tijd om weer wat te schrijven. Afgelopen week was een drukke week, veel plaatsen bezocht en veel mensen gesproken. Zondag aan de slag geweest voor www.kumpara-artdesign.com. Bewust op zondag omdat op de eerste plaats de meeste mensen dan vrij hebben dus afspraken maken is dan wat moeilijk. Op de tweede plaats omdat het op de markten dan een stuk rustiger is. Zeker in Serekunda is dat fijn omdat je dan wat rustiger rond kunt lopen en er wat minder aan je getrokken wordt om naar de diversen kramen te kijken. Ik heb een aantal vaste kramen waar ik inkoop, dit wil zeggen dat je dan ook een

behoorlijk aantal kramen voorbij moet lopen waar je niet gaat kopen. Dit is een redelijke opgave maar op zondag lukt dat wat gemakkelijker.

De handel heeft goed gelopen afgelopen maanden. In januari had ik niets ingekocht dus de voorraad begon al redelijk te slinken. Met de zomermarkten in aantocht moet de voorraad wel op peil zijn. Eerst naar Bakau om bronzen beelden in te kopen. Helaas was de voorraad daar ook nihil. Een deel van de bronzen beelden komen van een kunstenaar uit Mali en een deel komt van een kunstenaar uit Burkina Faso. Normaal woont en werkt de kunstenaar uit Mali in Gambia maar nu is hij is Mali. Er zijn problemen met het vervoer van de kunst naar Gambia, de grenzen zijn gesloten. Misschien dat komende week nog wat kunst geleverd wordt in Gambia maar dat is nog niet zeker. Ik dacht dat de problematiek rond de grenzen te maken had met IS. Dit is ook deels zo want IS is ook in Mali aanwezig. Later hoorde ik dat er ook een grensconflict speelt tussen Senegal en Gambia. Gambia heeft de prijzen voor de veerboot voor vooral Senegalese vrachtwagens verhoogd van 14.000 naar 24.000 Dalasi. Hierdoor wordt het te duur voor de vervoerders en uiteindelijk zijn de grenzen gesloten voor wederzijds verkeer. Het vrachtvervoer vanuit Noord Senegal richting de Casamance in Zuid Senegal gaat nu om Gambia heen, geheel over Senegalees grondgebied. Met alle extra tijd en kosten die het met zich meebrengt. Gambia heeft intussen de prijzen weer verlaagd naar het oude niveau maar Senegal heeft de grens nog gesloten. De president van Guinea was deze week hier om te bemiddelen. De prijsverhoging was ingesteld om meer geld in het laatje te krijgen maar de maatregel had een negatief effect op de Gambiaanse economie. Tegenwoordig worden de meeste huizen in Gambia gebouwd met blackstone. Deze blackstone wordt gemaakt in Senegal en werd door de grenssluiting niet meer aangevoerd. Op dit moment liggen veel bouwactiviteiten daarom stil. Dus daarom ook even geen aanvoer van kunst uit Mali en Burkina Faso. De volgende stop is de markt in Serekunda. Bijna alle jurken en haftans zijn uitverkocht in mijn shop dus weer even aanvullen. Ik ben aan het rondrijden met mijn vaste local driver Karafa. Karafa heeft de auto even buiten de markt geparkeerd. We lopen richting mijn vaste kraam. Ik ben op dat moment de enige tubaab op de markt maar het is rustig op zondag. Ik merk dat wij gevolgd worden door twee mannen. Deze mannen hebben dat al eerder gedaan. Ze willen vooral dat ik naar de kramen gaan die zij aanraden en dat ze nadat ik gekocht heb bij die kramen, geld hebben voor hun hulp. Ze weten dat ik daar nooit op inga maar ze blijven het proberen. Ze bemoeien zich zelfs met de handel aan mijn vaste kraam. In dit geval is Karafa een grote steun. Niet zo zeer dat ze mij wat doen maar ze overleggen in het Mandinka met mijn handelaar om bovenop mijn handel nog wat extra's te kunnen krijgen. Karafa hoort dit en grijpt dan in. Ze willen dat de handelaar extra Dalasi's op de prijs zet en dit aan hen geeft. Deze mannen zijn vrij dwingend en de handelaren durven vaak niet te weigeren. En omdat ik hun toch niet versta merkt die tubaab dat toch niet. Maar helaas voor deze hustlers heb ik hulp van Karafa én weet ik ondertussen wat ze van plan zijn. Toch proberen ze het elke keer weer. Ik heb voor een eerlijke prijs (voor de handelaar én voor mij) weer een nieuwe voorraad ingeslagen zonder deze hustlers te sponsoren. We liepen terug naar de taxi en ze bleven mij volgen en aanspreken. Ik moest en zou hun shop ook bekijken en daar wat kopen. Hun toon ging van vriendelijk vragend via langzaam aandringend naar hinderlijk en zelfs wat dreigend. Op een gegeven moment had ik er genoeg van en heb hen gezegd dat ze weg moesten gaan op een wat minder vriendelijke toon. En dat hielp uiteindelijk. Toen we eenmaal in de taxi zaten moest Karafa lachen: you really scared them away with your voice, now you are a real gambian. We hebben er nog even smakelijk om gelachen, no problem!!

​Maandag voor de eerste keer naar het Huis van Marabout. Rond 09.00 uur stond Yaya aan de black-and-white gate van Senghore Kunda in Kololi. Zoals gewoonlijk verliep onze vaste route via Busumbala om Yusupha op te halen naar Brikama om rijst in te kopen met als eindstation Busura. Dit keer zijn we eerst naar de medische post in het naburige Naneto Seyoni geweest. Ik had van allerlei verbandmateriaal en middelen gekregen van de Veiligheidsregio Noord en Oost Gelderland. De opslagpost in Doetinchem werd opgeheven en ik kreeg de vraag of men in Gambia wat kon doen met deze spullen. Deze waren natuurlijk erg welkom. Ik heb extra ruimbagage geboekt zodat ik alvast een koffer vol mee kon nemen. De rest van de spullen probeer ik later dit jaar per container te verschepen want het is te veel en te zwaar om allemaal zelf mee te nemen. De medische post in Naneto Seyoni was erg blij met de aanvulling. De voorraadkast was zo goed als leeg. De eerste koffer met materialen zorgde ervoor dat dit voor een deel opgelost was. De rest volgt later. De headnurse vroeg mij om de gulle gever hartelijk te bedanken, bij deze!!! Ik heb op Facebook een paar foto's geplaatst. Nu op naar het mental home in Busura. Eerst even een short visit aan de vrouw van de Alkalo. De Marabout, Ebou Janneh, stond ons al op te wachten bij de ingang van het Huis van Marabout. Het gesprek ging dit keer over het naai-atelier. We hebben nog steeds geen kleermaker die de lessen gaat geven. Dit kan nu opgelost worden via de actie die loopt op het Isala College in Silvolde. Via hun bedrijfje Child at Heart gaan de 2e klassers geld en goederen inzamelen voor de verdere ontwikkeling van ons naai-atelier. Wij willen hier kasten, tafels en stoelen van kopen. Ook materialen zoals garens, stoffen en scharen staan op ons lijstje. In april heb ik een presentatie gegeven op het Isala College en daarna is Child at Heart enthousiast aan de slag gegaan. Op 27 juni wordt het resultaat gepresenteerd. Indien mogelijk willen we ook één van de mensen uit de compound opleiden tot kleermaker zodat hij/zij de lessen kan gaan geven. Ebou wil komende week nog een keer gaan praten over ons voorstel aan de kleermaker (1 dag in de week betaald lesgeven, de rest van de week mag hij alle faciliteiten gebruiken voor eigen activiteiten zonder vergoeding). Hij wil de hele week betaald worden maar dat is niet nodig en past niet in ons budget. Volgende week ga ik nog een keer terug naar het mental home en dan hoopt Ebou meer te weten. Ik ga dan ook praten over het projectplan dat ontwikkeld is ter behandeling van de psychische klachten. In februari zijn twee psychiaters uit Utrecht op bezoek geweest in onze compound. Zij hebben een plan voor behandeling ontwikkeld i.s.m. een verpleegkundige van Tanka Tanka Psychiatric Hospital uit Sukuta. Het plan betreft behandeling, educatie en medicatie. Vanuit Utrecht heeft men een aantal donateurs voor dit project. Later meer over deze mooie ontwikkeling! We namen afscheid van Ebou en zijn familie en reden weer terug richting Senegambia Area.

​Dinsdag stond het eerste bezoek aan Tanka Tanka Psychiatric Hospital in Sukuta op het programma. Dit hospital is op dit moment bezig met het verkrijgen van semi-autonomie. Ze zijn dan niet meer afhankelijk van het algemene ziekenhuis in Banjul. Ik ben voor dit hospital een bedrijfsplan aan het schrijven. Dit hebben zij nodig voor de autonomie. In januari heb ik daar al een start mee gemaakt, bij terugkomst in Nederland heb ik dit verder uitgewerkt en in maart is een samenvatting van dit verhaal naar het Ministry of Health gegaan. Dit was echter de stand van zaken tot dan toe. Ik had nog niet alle benodigde informatie compleet dus dat moet deze weken. Ik bespreek dit met de manager en de plaatsvervangend manager. Zij zijn erg goed op de hoogte en het gesprek was erg zinvol. Vrijdag gaan we verder.

​De planning was om ook nog even op kraamvisite te gaan bij mijn gambian brother Mohammed. Mohammed brengt mij met zijn 4wheel naar Busura als Yaya niet kan. Zijn vrouw is twee weken geleden bevallen van hun 7e kind, een baby boy little Mustapha. Maar moeder en kind lagen in het MRC Hospital in Fajara omdat little Mustapha nog een beetje too little was om naar huis te gaan. We hebben nu afgesproken om donderdag te gaan kroamschudd'n. Dan maar even naar Brikama om wat inkopen te doen voor www.kumpara-artdesign.com. Het houtsnijwerk is populair en dat was te zien aan de aanwezige voorraad in Holtus Kunda in Doetinchem. Deze moest nodig aangevuld worden. Aangekomen op de markt in Brikama bleek dat onze vaste craftworker, mr. Mustapha Sarr, er niet was. He is out to pray zei een dame van een andere shop. Dus mooi even de tijd om rustig rond te kijken. Hij had niet veel meer staan, tenminste van wat ik nodig had. Ik ben nog een poosje hier, Mustapha heeft nog tijd om het te maken. En dat bleek ook zo te zijn. Toen Mustapha terug kwam van praying hebben we de bestelling doorgenomen en volgende week donderdag kan ik het ophalen. De voorraad petten (bicycle seats) is behoorlijk gekrompen althans de wat zomerse kleuren. De man op de markt in Brikama was uitverkocht maar de nieuwe voorraad kon elke moment komen. Een bestelling geplaatst en donderdag oppikken tegelijk met de bicycle seats. Naast het werk voor onze eigen stichting Huis van Marabout en de werkzaamheden voor Tanka Tanka Psychiatric Hospital, zit ik ook in het bestuur van Stichting Buganala. Stichting Buganala ondersteunt een aantal scholen o.a. in Jambur en Njaba Kunda. Op de school in Jambur zijn we bezig met de aanleg van de watervoorziening (handpomp plus waterbassin) voor de groentetuin. Hiervoor hadden een contract opgesteld waarin vermeld stond at de verantwoordelijkheden zijn van de school én van Stichting Buganala. Dit contract moest ondertekend worden door de Regional Director, de headmaster van Jambur en door mij als vertegenwoordiger van Stichting Buganala. Woensdag was de dag van ondertekening en dit zou gebeuren op het kantoor van de Regional Director in Brikama. Dit kantoor ligt tegenover het Gambia College net buiten Brikama dus makkelijk te vinden. Om 10.00 uur moest ik er zijn dus met Karafa even overlegd hoe laat we moesten vertrekken. Hij dacht dat 08.30 uur een goed tijd zou zijn maar dat is wel heel erg vroeg voor een ritje van 20 minuten. Karafa wees nog wel op de ochtenddrukte, de vertrektijd werd gezet op 09.00 uur.

​Woensdagmorgen zat ik te wachten maar géén Karafa. Een paar keer gebeld maar geen gehoor. Om 09.15 uur ben ik naar de Senegambia Area gelopen om dan maar een andere driver te zoeken. Ik was een paar minuten onderweg toen er een bekende stem klonk vanuit een local taxi. Het was Karafa die dacht dat we om 09.30 uur zouden gaan. Terwijl hij mij dit afgeraden had vanwege de ochtenddrukte. Hij was een beetje confused over de tijd en dacht 09.30 uur. Goede les voor de volgende keer, even checken of de afspraak bij beiden op dezelfde manier binnengekomen is.

Het was gelukkig niet druk op de weg en om 09.45 uur waren wij bij de Regional Office in Brikama. De headmaster van Jambur stond ons al op te wachten en even later was het contract ondertekend. Nog even gepraat over het e.e.a. De Regional Director was net in functie en wilde zich goed informeren over de projecten die lopen in zijn district. De watervoorziening in Jambur wordt aangelegd door Stichting Bouwen Gambia. Twee Nederlandse ingenieurs gaan met een ploeg Gambiaanse bouwvakkers aan de slag met van allerlei bouw- en constructieprojecten. Voor elk project sluiten zij een samenwerkingsovereenkomst af met de opdrachtgever, in dit geval Stichting Buganala. Maarten van Stichting Bouwen Gambia was met een ploeg op donderdag in Jambur. Dus een mooie gelegenheid om de voortgang van de werkzaamheden te bekijken, de overeenkomst te tekenen én een gesprek met de headmaster te houden. De borehole in de groentetuin was gereed en ook het bassin dat het opgepompte water opvangt, was gereed. Vanuit dit bassin schept men met emmers en gieters water om de groentetuin te bewateren. Nu alleen nog en sokkel van de handpomp. Deze sokkel wordt gemaakt van en cement en stenen, op een dusdanige hoogte dat het opgepompte water makkelijk in het bassin loopt. Wanneer de sokkel voldoende aangehard is dan wordt de pomp geplaatst. Dit zal begin volgende week gebeuren. Ik kan de watervoorziening (volledig geïnstalleerd) volgende week nog bewonderen voordat ik weer terugga. Nog even gesproken met de headmaster over een aantal lopende zaken zoals het meubilair, aanleg elektriciteit en andere wensen die er leven bij de school. Er is weer voldoende voer voor de volgende bestuursvergadering van Stichting Buganala in juni. Mohammed had mij s 'morgens gebeld dat wij rond 14.00 uur welkom waren en dat kwam mooi uit met de planning van het bezoek aan de school in Jambur. Yaya pikt mij om 13.30 uur op bij Senghore Kunda. Mohammed zat ook in de 4wheel Toyotabus omdat hij die morgen in Senegambia Area gewerkt had. Hij was in opperbeste stemming want zijn vrouw was een behoorlijke periode met de baby in het ziekenhuis geweest. Hij maakte grapjes met Yaya over iets wat ik natuurlijk niet kon verstaan. Maar even later kwam Yaya met de clou van het verhaal. Mohammed was een aantal nachten alleen geweest en vond het erg saai zonder vrouw. Helemaal geen digi-digi en ook al niet de laatste twee maanden van de zwangerschap. De hilariteit was groot want Yaya zei dat Mohammed niet moest zeuren want Yaya is al 6 jaar single en al die tijd geen digi-digi! Mohammed en zijn vrouw zijn verblijd met een 7e spruit. Ze hebben nu 4 girls en 3 boys. Bij de lokale Albert Heijn heb ik een grote zak rijst gekocht als cadeau voor het kroamschudd'n. Dit is het meest welkom bij zo'n groot gezin want rijst is duur en blijft qua prijs maar stijgen terwijl het inkomen van dit gezin laag en onzeker is. We werden hartelijk verwelkomd door de hele familie. Ook grandma kwam nog even gedag zeggen. Even later had ik little Mustapha op schoot. Zelfs little was nog een te groot woord voor Mustapha. Ik had een klein en erg smal poppetje op mijn schoot, het hoofdje was zo klein dat de oogjes een beetje uit leken te puilen. In Nederland had Mustapha nog wel een paar dagen langer in het ziekenhuis gelegen, in een couveuse. Mustapha begon te huilen, hij had honger. Moeder pakte hem over en begon hem te voeden. Gewoon waar iedereen bij zat, geen aparte ruimte, dat is een heel normale gebeurtenis. Nadat Mustapha's hongerige maag gevuld was, waren onze hongerige magen aan de beurt. Mohammed's vrouw had een heerlijk lunch gemaakt, Nyangkatang. Dat is een rijstschotel met veel (gedroogde) vis met peper en bitter tomatoe. Het is rich food dat wil zeggen erg voedzaam en staat als een huis. Even later kon ik met een tevreden gevoel in het Mandinka zeggen: conovata tepp (mijn maag is vol).

Dinsdag had ik bij Tanka Tanka Psychiatric Hospital om vrijdag nog een keer terug te komen en verder te praten. Ook zou ik een gesprek hebben met de verpleegkundige die de ondersteuning van het mental home in Busura zou gaan doen. Nog wat gepraat over de autonomie en over het plan dat er ligt. Ook kwam de TaskForce ter sprake die het Ministry of Health heeft ingesteld om de autonomie te organiseren. Deze TaskForce wordt geleid door de Program Manager van het ministerie. De Program Manager komt maandag op bezoek om over de autonomie te praten. Ik mag waarschijnlijk ook bij dit gesprek aanschuiven. Op deze wijze heb ik meer informatie voor het plan dat ik schrijf en ervaar ik ook de beleving vanuit het ministerie omtrent de autonomie. De verpleegkundige die het Huis van Marabout gaat ondersteunen had een dag vrij dus heb ik haar niet gesproken. Zij is op maandag wel weer aanwezig, we bespreken dan de plannen die vanuit Utrecht ontwikkeld zijn voor de psychische hulpverlening in het Huis van Marabout in Busura. Bij terugkomst in Senghore Kunda vroeg men of ik wilde verhuizen naar een zit/slaapkamer. Ze vonden het erg vervelend om te vragen maar er was een dubbele boeking gedaan. En ik was de enige die alleen was. We hebben de zit/slaapkamer bekeken en deze was ook prima voor mij. Ik miste alleen de kast voor mijn kleren maar even later was dit ook al geregeld. No problem deze kamer is ook goed. Nog even naar de craftmarket op de Senegambia Strip geweest en ook daar de nodige spullen voor www.kumpara-artdesign.com gekocht.​

Het programma voor volgende week zit ook al weer behoorlijk vol

​Zondag nog wat rondsnuffelen voor www.kumpara-artdesign.com

Maandagmorgen Tanka Tanka; Maandagmiddag rondrit voor schoolspullen

Dinsdag: bezoek aan Mendy Manufacturing m.b.t. meubilair school en Huis van Marabout

Woensdag: inkoop www.kumpara-artdesign.com

Donderdag: bezoek aan Huis van Marabout Busura, rondrit schoolspullen inkoop www.kumparaartdesign.com

Vrijdagmorgen: bezoek school i.vm. oplevering watervoorziening

​Vandaag een rustige dag met een lekker diner bij Yasmina's en misschien nog een potje poolbiljart bij Dreamzz Loungebar of WOW nightclub later op de avond. Zoals ik al eerder vermeldde was ik vrijdag 20 mei op Tanka Tanka. Ik had afspraken gemaakt voor de maandag er op en wat eerder klaar dan gepland. Ik had met Karafa afgesproken dat ik hem zou bellen wanneer ik weer naar huis wilde, zodat hij niet de hele tijd op mij hoefde te wachten. Tanka Tanka ligt op 10 minuten rijden van Senegambia Area dus Karafa kon er snel zijn. Toen ik hem belde bleek dat hij met zijn vrouw in het ziekenhuis was omdat zij problemen had met haar zwangerschap. De manager van Tanka Tanka hoorde dat Karafa niet kon komen en bood aan mij weg te brengen. Maar no problem!! Ik loop terug naar de hoofdweg en pak daar een taxi richting Senghore Kunda. Het is ongeveer 20 minuten lopen dus dat valt best mee. De temperatuur is zeer aangenaam, warm maar niet bloedheet dus ideaal voor een wandelingetje. Ik ben nog geen 5 minuten aan het lopen wanneer er een oude pickup-truck naast mij stopt. Where do u wanna go to? Step in and we take u tot the main road! Ik klom in de oude truck en zat tussen de chauffeur en de bijrijder. Even later waren we al bij de main road en na een hartelijk thank you very much stond ik even later te wachten aan de kant van de weg. Het duurde niet lang voor er een local taxi stopte. Er zaten al diverse mensen in maar er was nog één plaatsje voor mij vrij. Where do u wanna go to, vroeg de driver aan mij. Senegambia! maar hij ging maar tot Brusubi. No problem dan pak ik vanaf daar wel weer een andere taxi. Overgestapt in Brusubi en ongeveer 15 minuten later stapt ik de black-and-white gate van Senghore Kunda binnen. Even wat eten en tijd voor een kleine siësta. Ik was vroeger thuis dan ik gedacht had dus mooi nog even tijd om naar de Craftmarket in Senegambia te gaan. Ik had via mij Iphone een bestelling vanuit Nederland gekregen en deze wilde ik op tijd ingekocht hebben want ik had beloofd om deze bij terugkomst in Nederland meteen op te sturen. Het was een redelijke bestelling dus alles is dan niet gelijk op voorraad op de Craftmarket. En mijn voorgevoel was terecht, een groot deel van de bestelling moest door de craftworker nog gemaakt worden. Na een goede onderhandeling over de prijs zijn we tot overeenstemming gekomen. De helft van de bestelling aanbetaald en komende woensdag kan ik het afhalen bij de craftworker. Ik was rond praying time (17.00 uur) naar de markt gegaan, het is dan wat makkelijker om rond te kijken op de markt zonder door iedereen aangesproken te worden. De meeste craftworkers zijn dan aan het bidden op het middenterrein van de markt. Toen ik rondliep zag ik ineens weer de leuke leren tassen die ik in november ingekocht had. Deze tassen zijn erg populair in de verkoop in Nederland. Maar toen ik afgelopen januari de voorraad leren

tassen aan wilde vullen waren ze nergens meer te krijgen. Maar nu wel!! Een mooie collectie uitgezocht, even stevig moeten onderhandelen want ze waren een stuk duurder dan de vorige keer. Volgens de craftworker waren de prijzen gestegen omdat alles duurder was geworden. Het prijsverschil met november was circa 30% dus maakte ik hem duidelijk dat de verhoging niet alleen maar aan de algemene prijsstijging lag maar meer aan een zeer lokale prijsstijging. De craftworker moest hier wel om lachen en uiteindelijk hadden we een agreement. Ik had echter niet genoeg dalasis meer omdat ik de eerdere bestelling al aanbetaald had dus ging ik even wat wisselen. Ik kreeg gelukkig veel (nieuwe) biljetten van 200 dalasi. Normaal gesproken loop je met een dik pak biljetten over straat maar nu was deze de helft dunner. Terug op de markt rekende ik af met de 200 dalasi biljetten plus één van 100 dalasi maar dit was voor de craftworker een probleem. Hij was nog niet zo gewend aan de nieuwe 200 dalasi biljetten en wist niet hoe ermee te rekenen. Ik heb het hem een paar keer uitgelegd en hij knikte met zijn hoofd als teken dat hij het nu begreep. Ik zag echter nog ongeloof en twijfel in zijn ogen dus pakte ik de calculator op mijn telefoon en liet hem stapsgewijs zien hoe ik aan het aantal biljetten kwam en dat dit echt overeenkwam met de afgesproken totaalprijs. Dit werkte goed want hij kon zo zien wat hem toekwam. Tevreden namen wij afscheid en see you next time!!

Het weekend was rustig. Ik ben op bezoek geweest bij kennissen en daar weer heerlijk Gambiaans gegeten. Er stond Chew Dutirr Cong op het menu. Dit is een stoofschotel van groenten en vis op witte rijst. Voor deze schotel gebruikt men catfish. Deze catfish wordt gebakken in red oil waardoor deze een heerlijke smaak krijgt. De groenten en diverse kruiden gaan ook in de red oil. Als alles gaar is dan kom de catfish bovenop de rijst en gaan de saus en de groenten er overheen. De groenten bestaan uit cassave, wortel, garden egg (aubergine), kool en bitter tomato. Ik heb heerlijk gegeten en na een poosje liet ik een welgemeend konovato tepp (mandinka voor mijn buik zit vol) horen aan de gastvrouw die gekookt had. Mijn poging om een woordje mee te praten werd al snel gecorrigeerd. Mijn mandinka was wel goed maar ik zei het tegen een wollof familie. Het was geen probleem en de familie zei lachend tegen mij: you have to say surna. Surna betekent hetzelfde als konovata tepp, het is de wollof versie. Lekker gegeten en weer wat geleerd! Afscheid genomen van de family met een oprecht jerejeff (betekent dankjewel, dit keer wel in het wollof). Zondagavond ging de telefoon. Het was Karafa. Zijn vrouw was bevallen van een zoon en moeder en kind maakten het beiden goed.

Vanaf dinsdag was hij weer beschikbaar met zijn local taxi. Maandag zou ik een ontmoeting hebben op Tanka Tanka met de program manager van het ministerie én de manager van Tanka Tanka. Na mijn bezoek op vrijdag beloofde de manager van Tanka Tanka mij te bellen over de afspraak van maandag. Ik had zondagavond nog steeds niets van hem gehoord dus ben ik maandagmorgen niet naar Tanka Tanka gegaan. Ik had nog andere plannen dus het schema omgegooid en een rondrit door de omgeving gemaakt. Ik moest op zoek voor Stichting Buganala naar schoolspullen. Op de eerste plaats voor grade 7/9 van de school in Jambur naar aanleiding van de actie op het Isala College, die ook voor Buganala gevoerd wordt. En op de tweede plaats om te kijken welke leermiddelen er te koop zijn voor de kleuterklassen (nursery) anders dan alleen maar boekjes. Ik de ben de rondrit begonnen in Fajara bij Timbooktoo bookshop. Deze shop heeft een uitgebreide collectie schoolspullen. Helaas niet wat wij in gedachte hadden voor grade 7/9 maar wel voor de nurseryklassen. Ik had nog meer adressen in en om Serekunda, Kotou en Bakau. Helaas konden deze shops niets beters brengen maar ik maak later in de week nog zo'n zelfde rondrit in Brikama en omgeving. Nog wel in Serekunda een aantal mooie stoffen gekocht om overhemden van te laten maken. Toen ik met Yaya terugkwam van het kroamschudd'n bij Mohammed zag ik een man lopen met een schitterend overhemd. Ik vroeg aan Yaya waar ik deze kon kopen. Nergens zei hij, deze moet je bij de tailor laten maken. Dus stof gekocht op de markt in Serekunda en deze meegenomen naar het huis van Yaya in Brufut waar onze rondrit die dag eindigde. De plaatselijke tailor kwam op bezoek om op basis van mijn maat een aantal samples te maken. Omdat de tailor erg druk was vanwege de naderende ramadan, kon hij maar 3 samples maken. Ben erg benieuwd hoe deze uit gaan vallen. Lekker geluncht bij Yaya (Domoda met Chicken) en daarna weer op weg naar huis. Die avond iets kleins gegeten bij Yasminas want de Domodo stond nog lang.

Ik had niets meer van de manager van Tanka Tanka gehoord dus ging ik er dinsdagmorgen maar zonder afspraak naar toe. Ik moest ook nog het project met betrekking tot de behandeling van de psychische klachten van onze bewoners in het Huis van Marabout bespreken met de nurse van Tanka Tanka die dit project voor ons gaat uitvoeren. Rond 10.00 uur was ik op Tanka Tanka en meldde mij bij de manager. Hij had de program manager niet te pakken kunnen krijgen. Én had mij vergeten daarvan bericht te doen. Ik was er op maandag al van uit gegaan dat het gesprek op die dag niets zou worden. Gevraagd of de nurse aanwezig was en even later kon ik met haar overleggen over het project. De opzet is dat de nurse van Tanka Tanka een halve dag per week naar het Huis van Marabout in Busura gaat. Zij gaat de Marabout en zijn familie (verder) trainen in hoe om te gaan met mensen met psychische problemen. Zij gaat deze training ook geven aan het personeel van de naburige medische post die nu al in onze compound komen voor de fysieke verzorging van de bewoners. Daarnaast gaat de nurse onze bewoners behandelen met medicatie. Doel van het project is het verzorgen van de patiënten vanuit de traditionele aanpak van de Marabout met als aanvulling hierop de reguliere behandelmethoden. De Marabout staat zeer positief tegenover dit voorstel, hij is bereidt om met ons samen te werken. De Marabout zei nog wel dat een aantal jaren geleden (voordat wij kwamen) soms zo maar nurses kwamen om de patiënten te injecteren zonder dat ze enige vorm van onderzoek hadden gedaan. Hierdoor zijn ook een aantal patiënten overleden. Ik heb hem uitgelegd dat dit absoluut niet de bedoeling is en dat alles in samenspraak met hem gaat én met respect voor zijn traditionele behadelingswijze. Dit was voor mij een belangrijke voorwaarde toen dit behandelproject in januari werd voorgesteld. Ik heb met de Marabout afgesproken dat wanneer er iets gebeurt dat hem niet zint of wat niet duidelijk is, hij meteen met mij communiceert (via Yusupha) zo dat er geen situaties ontstaan zoals hij in het verleden heeft meegemaakt.

​Een korte beschrijving van het ontstaan van het behandelproject. In 2014 heb ik kennis gemaakt met Lida uit Utrecht. Zij heeft jarenlang leiding gegeven aan een psychiatrische kliniek in de omgeving van Utrecht. Zij is nu gepensioneerd. Ze zou in november 2014 voor drie maanden naar Gambia gaan om ondersteuning te verlenen aan een kliniek in de bush als algemeen verpleegkundige. Ze had van onze compound gehoord en vroeg of zij voor ons ook wat kon betekenen. Ik ben bij haar op bezoek geweest in Utrecht en heb een gesprek met haar én één van haar psychiaters gehad. Tijdens mijn bezoek in november 2014 zijn Lida en ik samen naar onze compound geweest. De psychiater had ook interesse om een keer te komen maar hij was nog druk met andere zaken. Januari 2016 zijn Lida en ik voor de tweede keer samen naar de compound geweest. Lida heeft de patiënten in kaart gebracht. Begin februari 2016 is de psychiater, samen met een collega i.o., in Busura geweest. Ik was toen al weer naar huis maar Lida heeft hen rondgeleid. Op basis van hun bevindingen is het plan voor het behandelproject opgesteld. Het project start omstreeks juli 2016 en heeft in eerste instantie een duur van twee jaar. Na twee jaar vindt er een evaluatie plaats. Een halve dag per week gaat de nurse van Tanka Tanka naar onze compound toe voor training en behandeling. Lida heeft fondsen ingezameld om dit project te bekostigen (salaris plus vervoer nurse, medicatie). De stichting is erg blij met dit initiatief. De stichting is opdrachtgever, maar de projectgroep voert het plan uit. Ik heb namens de stichting zitting in deze projectgroep. We kunnen nu gericht aan de slag om te werken aan de klachten van onze bewoners én de kwaliteit van de begeleiding vanuit de Marabout en zijn familie. Ik heb de contactgegevens uitgewisseld met de nurse van Tanka Tanka en we gaan onderhandelen over de contractvoorwaarden. En woensdag zou de Program Manager van het Ministerie op Tanka Tanka zijn. Ik heb nog wat aan mijn plan gewerkt en ben daarna terug gegaan naar Senghore kunda.

Woensdag was een feestelijke dag want er was er één jarig! De president van The Gambia vierde zijn 51e verjaardag. Ik las het toevallig op Facebook maar verder was er in het openbare leven weinig van te merken. Hier en daar hingen wat meer groene vlaggen langs de kant van de weg (groen is de kleur van de president). Ik had die dag gepland om naar Mendy and Sons in Kanifing te gaan. Zij leveren het meubilair aan de scholen van Stichting Buganala. De laatste levering in november 2015 aan Jambur was kwalitatief niet helemaal super dus daar moest nog over gepraat worden. Tevens zocht ik voor ons naai-atelier in Busura een aantal kasten, tafels en stoelen (actie Isala College). Afhankelijk van de uitkomst van de bespreking over het geleverde schoolmeubilair zou ik gaan besluiten of ik de bestelling voor Busura bij Mendy in Kanifing zou plaatsen. Ik had van Maarten van Stichting Bouwen Gambia een adres gekregen van een andere Mendy (geen familie). Deze is gevestigd aan de weg van het vliegveld richting Serekunda, tussen BanjulNding en Lamin. Dus ik had nog een alternatief achter de hand. Yaya pikte mij om 10.00 uur op en even later stonden wij aan de poort van Mendy in Kanifing. De bewaker deed de poort open. Maar het bleek dat Mendy een Public Holiday had tot en met het weekend. De rest van Kanifing (industrieel hart) was volop in bedrijf maar alleen Mendy was gesloten. No problem!

Vanuit Stichting Buganala is er al een paar keer contact geweest over de kwaliteit van de geleverde meubels. Met betrekking tot de meubels voor Busura gaat Yaya binnenkort voor mij op pad. Nog even naar Bakau geweest voor inkopen maar de grens met Senegal zit nog steeds dicht dus geen aanvoer van brons uit Burkina Faso en Mali. We hebben telefoonnummers uitgewisseld en de verwachting was dat laat in de avond het brons toch nog zou arriveren. Met deze mooie belofte keerde ik weer huiswaarts. Ik was rond 17.00 uur thuis en had nog wel zin in een wandeling langs het strand. Ik was daar nog niet eerder aan toegekomen, dus vandaag was het mijn beach-primeur. Na een lekkere wandeling langs het strand, een lekker diner bij Yasminas en daarna lekker in de relax-stand bij Senghore Kunda. Het was die dag helaas niet gelukt om de Program Manager van het Ministerie van Volksgezondheid te spreken met betrekking tot de autonomie van Tanka Tanka. Dat was erg jammer want mijn tijd hier begint af te lopen, nog twee volle dagen en dan moet ik weer terug.

​Donderdag nog een keer naar Busura om het behandelplan voor de patiënten een keer extra door te nemen. De Marabout stemde nogmaals in met het plan en was blij met deze ontwikkeling. Zodra het plan definitief is wordt er een vertaling gemaakt naar het Engels. De Marabout kan het dan nog steeds niet lezen maar Yusupha zal de vertaalslag naar het Mandinka maken. De Engelstalige versie gaat naar Yusupha en naar de nurse van Tanka Tanka. Beiden gaan een belangrijke rol vervullen in het project. Nog kort gesproken over het naai-atelier en toen weer terug richting Brikama. Ik had deze week al eerder een rondrit gemaakt langs diverse shopjes met schoolspullen. Nu was Brikama en omgeving aan de beurt. De headmaster van Jambur had mij uitgelegd waar een aantal van deze shopjes zaten in Brikama. Twee uur later en een flink aantal shopjes verder kwam ik tot de conclusie dat Brikama en omgeving mij niet aan de gewenste spullen konden helpen. Toen ging mijn telefoon. Het was de man van de craftmarket in Bakau. De grenzen waren open en de taxi met het brons was al in Banjul en zou een uur later in de shop in Bakau zijn. Daar werd ik blij van!! Ik moest toch eerst nog even naar de craftmarket in Brikama want ik had daar vorige week houtsnijwerk voor www.kumpara-artdesign.com besteld. De bestelling zou vandaag gereed zijn en dat was gelukkig ook zo. We konden dus gelijk door naar de craftmarket in Bakau voor het brons. Ik was mooi op tijd in Bakau maar de taxi vanuit Banjul met het brons bleek nog onderweg te zijn. Na een half uurtje stopte er een auto voor de kraam en een man stapte uit. Hij had ene grote doos onder de arm. Here is your bronze zei hij met een luide stem. De doos was tot aan de nok toe gevuld met de meest mooie en karakteristieke beelden. Ik wilde ze allemaal hebben. Vooral niet laten blijken dat je ze mooi vind maar wel zeggen dat je ze allemaal wilt hebben. Deze twee ingrediënten zijn gunstig voor de handel en de uiteindelijke prijs die je betaald. De verkoper zat erg hoog met zijn prijs en wilde niet echt zakken. Ik wist echter nog wat ik in november 2015 betaald had dus dat was mijn uitgangspunt. Er wordt door de verkoper natuurlijk erg handig ingewerkt op jouw emoties. Dit gebeurt met zware verhalen zoals: I travelled especially for you to buy them óf I paid with my own money to buy them óf prices have gone up these days óf the landlord is coming today to collect the rent so I need this sale. Uiteindelijk zijn we na circa een uur praten, zwijgen, rekenen en moeilijk kijken tot een akkoord gekomen. En is mijn brons voorraad werd meer dan op peil. Tevreden weer terug naar Senghore Kunda. Nog even wandelen langs het strand en eten bij Yasminas en daarna in de relax-stand de laatste nacht in Gambia in.

​Vorige week na mijn eerste bezoek aan de Basic Cycle School in Jambur had ik afgesproken dat ik op mijn laatste dag nog even op bezoek zou komen omdat de watervoorziening dat opgeleverd zou worden. Vrijdagmorgen stond Karafa al mooi op tijd aan de black-and-white gate in Kololi. Het was die dag druk op de weg en op veel plaatsen moesten we stoppen in verband met verkeerscontroles. Net voor de afslag richting Busumbala/Farato gebeurde er een auto-ongeluk. We hebben het zelf niet gezien maar er stond een behoorlijke file. Toen we de plek des onheils passeerden zagen we een auto die flink in de kreukels lag. Of er slachtoffers waren weten we niet en heb ik (gelukkig) niet gezien. Maarten van Stichting Bouwen belde mij op om te vragen of we misschien autopech hadden want we haalden de afgesproken tijd natuurlijk niet. Met een vertraging van 15 minuten arriveerden we op de school in Jambur. De headmaster en Maarten zaten al op mij te wachten. Het grote moment was aangebroken, de watervoorziening was af en nu vond de overdracht plaats. We liepen de groentetuin in en daar stond de nieuwe handpomp al te blinken in de zon, bovenop de betonnen sokkel. Vanaf de pomp liep een soort van betonnen goot die uitmondde in een groot vierkant bassin. Het bassin was al vol en sommige kinderen waren al met emmers water aan het halen voor hun tuintjes. Nog wat leuke foto's gemaakt van de schoolkinderen die aan het pompen waren. Het is een mooie aanwinst voor de school en ze zijn erg blij mee, een waardevolle ontwikkeling! Na de fotosessie nog even een korte vergadering met de headmaster en Maarten over o.a. de elektriciteitsvoorziening. De NAWEC (Gambiaanse NUON) is nu met de aanleg van de hoofdleiding in de buurt van de school. We hebben afspraken gemaakt over wie wat doet ter voorbereiding én natuurlijk moet het bestuur van Stichting Buganala nog beslissen over de aanleg.

​Ik was al redelijk op tijd terug die middag. Dat kwam mooi uit want de koffers moesten nog gepakt worden. Ik had al zo'n vermoeden dan de reeds geboekte 40 kilo niet genoeg zouden zijn. Ik had daarom op maandag via TUI 10 kilo extra geboekt waarmee het totaal op 50 kilo kwam. Daarnaast had ik nog een aanbod staan van een echtpaar uit Friesland. Zij reisden met mij terug en wilden wel wat voor mij meenemen. Eerst het koffer voor de handel inpakken. Het meeste zat er al in, nu aanvullen met het brons tot 25 kilo want meer mag er niet in één koffer zitten. Eerder die week was het handvat bovenop het koffer er af gebroken. Ik haal meestal de extra koffer bij de Kringloop in Doetinchem. Deze koffers zijn heel goed en kosten weinig. En dit koffer had Gambia al een paar keer gezien maar dit was nu toch echt zijn laatste reis. Het was wel een koffer met een trekstang en wieltjes dus ik kon het nog wel op een redelijke manier vervoeren. Daarna was mijn (kleding)koffer aan de beurt. Naast mijn kleding en toilettas ging hier ook het resterende brons in. Ik wikkelde al het brons één voor één in, vooral in T-shirts en sokken. Op Schiphol wordt behoorlijk ruw omgegaan met bagage, het bekende gooi- en smijtwerk. Daar kan mijn brons niet zo goed tegen vandaar dat ik het inwikkel. Gambia is daarentegen zeer zorgvuldig met het afhandelen van de bagage. Even wegen, ik blijf onder de 50 kilo - 46,5 kilo om precies te zijn. Later op het vliegveld blijk dat ik 48 kilo heb. Toen ik de koffers woog in het appartement zat mijn toilettas er nog niet in, dat verklaart het verschil! Want mijn digitale kofferweger van de ANWB klopt altijd op de gram nauwkeurig. Het inchecken op het vliegveld ging snel. Maar toen begon het wachten. We zouden om 23.00 uur (01.00 NL-tijd) vertrekken maar uiteindelijk werd dit 00.30 uur (02.30 NL-tijd). Er werd gestaakt die dag door de Franse luchtverkeersleiders en daardoor zat het Franse luchtruim op slot. Dit was de oorzaak van de vertraging want er moest omgevlogen worden. De vlucht zelf verliep zonder problemen en schijnbaar hadden we wind mee want de totale vluchtduur was maar 5 uur en 15 minuten. Even over half 8 (NL-tijd) heeft de pilote ons op een aangename manier op de landingsbaan gezet van Luchthaven Schiphol. De koffers kwamen al vlot, even nog een treinreis naar Arnhem en dan met de auto naar Doetinchem. Kaartje gekocht en met de lift naar het juiste spoor. Daar aangekomen bleek dat de intercity naar Nijmegen niet reed. Ok dan wacht ik wel op de volgende. Blijkt dat vanwege onderhoud al het treinverkeer naar Utrecht er uit ligt en er worden snelbussen ingezet. Een snelbus is niet echt handig met een aantal koffers en een rugzak. Dus richting de taxi's. bij de uitgang wordt ik al aangesproken door een chauffeur. Hij wil een mooie prijs voor mij maken naar Driebergen-Zeist (want vanaf Utrecht tot daar ligt dat er ook uit). Ik wil net met deze man meelopen toen ik aangesproken werd door twee toezichthouders. Ze gaven aan dat de man die mij wilde rijden geen Schipholtaxi had. Ik mocht wel met hem mee maar dan waren de risico's voor mij. De man zwaaide nog met een soort van vergunning om mij te overtuigen maar ik besloot het zekere voor het onzekere te nemen en ging met de toezichthouders mee. Zij brachten mij naar een Schipholtaxi. Ze legden mij uit dat de man die mij eerder aansprak een relatief laag bedrag vraagt maar op de plaats van bestemming is dit bedrag ineens vele malen hoger. En je moet dan betalen, daar hebben ze hun methoden voor. Je krijgt een bon van TCA (Taxi Centrale Amsterdam) maar die is vals. Als je later dan een klacht indient dan sta je met lege handen. Ik was blij met het advies van de toezichthouders want ik sta daar niet bij stil dat zoiets kan gebeuren. Ik ga al amper met de trein laat staan met de taxi. Een grote witte Tesla bracht mij naar Driebergen-Zeist en even later zat ik in de trein naar Arnhem. Vanaf Arnhem nog een half uurtje naar Doetinchem en rond 12.00 uur was ik weer terug in Holtus Kunda