Februari 2025

Afgelopen weken is er hard gewerkt aan het dak van de medische post in Naneto Seyoni. Half februari zou het zo goed als af zijn dus weer een reden om een trip naar Gambia te boeken. Ik had in Nederland rubber doppen besteld voor de schroeven die door de dakplaten zijn geschroefd. De kwaliteit in Nederland is beter en ze zijn makkelijk mee te nemen. De platen liggen nu wél vast maar zonder de rubbers. Maakt nu niet zo veel uit want het is de droge periode, straks in juli tijdens de regenperiode moet alles goed zijn. De aannemer gaat de rubbers monteren wanneer ik er ben en dan is echt alles af met het dak. Ook had ik weer een flink voorraad gehaakte dekentjes, mutsjes en sokjes verzameld. Een aantal dames zijn weer ijverig aan de slag geweest voor de allerkleinsten in Gambia. Het is te veel om nu allemaal mee te nemen, maar er gaan er zoveel mogelijk mee. Vrijdag voor vertrek nog even wezen shoppen bij de kringloop in Doetinchem en een mooi, groot koffer gescoord. Een aanzienlijk deel van de voorraad in het koffer gedaan en het haakwerk stond klaar voor vertrek. Nog wat extra kilo's bagage bijgeboekt zodat naast het haak- en breiwerk, de rest ook nog mee kon.

Zondagavond nog even lekker gedanst bij VIDA in Zevenaar. De laatste spullen in het koffer gestopt en nog een keer wegen, ik zat mooi aan de geboekte kilo's. Redelijk op tijd naar bed want ik moest al vroeg op, de vlucht was maandagochtend om 07.00 en boarding om 06.15. Het was rustig op de weg die nacht en het was licht vriezend. Gelukkig was de weg droog dus geen gladdigheid. Dit keer had ik een andere auto bij, de oude vertrouwde Skoda had mij vorige keer bijna in de steek gelaten. Daarna is dat niet meer gebeurd maar ik vond het toch té spannend om op deze auto te vertrouwen. Rond 04.15 reed ik de ValetParking op Schiphol in. Het was even zoeken naar een bagagekar maar uiteindelijk had ik er één gevonden. Inchecken bij de balie, sleutel afgeven en nu naar de bagage drop-off. Het was daar niet druk en al vrij snel was ik de koffers kwijt, had ik de security check gehad en was ik door de paspoort controle. Ik moest bij gate D-8 zijn. Dit is best een eindje lopen vanaf de paspoort controle. Toen ik daar uiteindelijk aankwam zag ik Gate D2 tot en met gate D10 maar er zat geen Gate D-8 tussen. Op de plaats waar D-8 zou moeten zijn, hing een groot zwart bord en het er verdacht rustig. Dan maar even kijken in de Schiphol-app. Ik moest bij Gate H-8 zijn. En die was helemaal aan de andere kant van Schiphol. Een behoorlijk eindje lopen maar het voordeel was dat ik aan de (juiste) Gate niet meer zo lang hoefde te wachten op het boarden. Het boarden ging redelijk vlot, we moesten wél even wachten in de slurf naar het vliegtuig toe. En dat was koud, het vroor in de slurf bij kans nog harder dan buiten. Ik had mijn winterjas aan dus voor mij viel het nog wel mee. Sommige passagiers hadden hun kleding alvast aangepast aan de Gambiaanse temperaturen, dat viel hen even tegen. Enfin, iedereen on board en toen moesten de vleugels nog ontdaan worden van het ijs. Dat duurde zo'n 15 minuten en toen ging het vliegtuig richting startbaan en stegen we op. De vlucht verliep redelijk vlot. Ik zat weer bij de nooduitgang dus beenruimte genoeg. Een paar Netflix films gekeken en de tijd vloog voorbij.

Toen ik het vliegtuig uit kwam lopen stond Yusupha al op mij te wachten. Hij was on duty en had niet veel tijd. Bij de aankomst stond hij weer en we spraken af om contact te hebben voor wanneer we voor het eerst naar Naneto Seyoni zouden gaan. Het was druk in de aankomsthal. Tegelijkertijd met de TUI vlucht kwamen Cor en Don ook met een vol vliegtuig aan. Ik heb altijd nog wat dalasis bij me omdat dit vlotter gaat met het betalen van de security fee. Op een gegeven moment stond ik voor aan in de rij en er werd mij gevraagd of ik dalasis had. Die had ik maar ik was niet aan de beurt. Er was een plaats vrij maar daar kon alleen maar contant met euro's of dollars betaald worden en niét met dalasis maar niemand wist waarom dat zo was. Het was al chaotisch druk en deze verwarring hielp ook niet mee. Uiteindelijk mocht ik betalen. Nu nog in de rij voor de paspoortcontrole. In de verte zag ik de bagageband al draaien en er kwam wel een heel bekende, gele koffer voorbij. Het voordeel van lang wachten bij de controles is dat je daarna niet lang meer op de koffers hoeft te wachten. Ik liep met de koffers door de check en toen werd ik aangehouden. De kringloop koffer met haakwerk werd gemarkeerd met een 's' van wit krijt. De dame vroeg wat er in het koffer zat en na een korte uitleg hoefde deze niet open gemaakt te worden en mocht ik door.

Yaya stond mij op te wachten met zijn 4wheel. Eerst wat geld wisselen en daarna boodschappen doen bij Marouns Supermarket. Daarna mijn WIFI geïnstalleerd, ik ben die avond niet meer weggeweest en heb 'thuis' een mooie pot met kip en rijst gekookt.

Op dinsdag was ik van plan om met de aannemer naar Naneto Seyoni te gaan om het nieuwe dak van de medische post te bewonderen. Maar de aannemer gaf aan dat hij die dag niet kon maar woensdag wél. De woensdag had ik al helemaal volgepland dus schoof Naneto Seyoni op van de dinsdag naar de donderdag. Achteraf begreep ik wel waarom de aannemer niet kon op dinsdag want het was die dag een Public Holiday, Independence Day. Het was die dag 60 jaar geleden dat Gambia onafhankelijk is geworden. Het wordt alleen groots gevierd rond het verblijf van de president in de hoofdstad Banjul, verder niet maar er zijn wél veel mensen vrij. De dinsdag kon ik wel goed besteden aan al vast contacten leggen, bekenden spreken. Omdat ik die dag niet vroeg de deur uit hoefde had ik die morgen mooi tijd voor een lekker ontbijtje. Om de hoek zit een kleine local shop waar ik mijn brood, water, eieren en canned beef haal. De Fula man van de local shop vroeg vriendelijk aan mij wanneer ik terug gekomen was en wenste mij weer veel succes voor de komende weken. Die middag ben ik naar de Senegambia Strip gelopen, heen en weer is dit ruim een uur lopen. Dat was wel even lekker want ik had die dag ervoor te veel gezeten. Dus even lekker de benen (en rug) strekken. S' avonds een bezoekje aan mijn favoriete restaurant Figaros voor een mixed fried rice.

Op woensdag had ik bezoeken gepland. In de ochtend naar Psychiatric Hospital Tanka Tanka voor www.supporttankatanka.com en in de middag naar Gambian Teachers Credit Union (GTCU) in Kanifing voor www.buganala.nu. Rond 09.00 stond Karafa met zijn local taxi bij mij voor de gate. Het is niet zo ver vanaf mijn huis naar Tanka Tanka. Normaal gesproken is het zo'n 20 minuten rijden. We willen het proces van autonomie van Tanka Tanka ondersteunen. Nu vallen zij nog onder het algemeen ziekenhuis in Banjul en dat is organisatorisch erg inefficiënt en dat heeft de nodige effecten op de zorg voor de patiënten. Ik hoop deze periode een afspraak te kunnen maken met de Minister of Health in Banjul om met hem hier over te spreken. Ik heb gehoord dat het parlement de autonomie al goedgekeurd en dat er zelfs ook al geld gereserveerd is maar dat weet ik niet zeker. Ik wil graag weten wat de stand van zaken is en op welke wijze wij daarbij kunnen ondersteunen. Ik heb contacten in binnen de familie van de minister en probeer zo een afspraak te krijgen. Via de officiële weg, via zijn secretariaat, is dat erg moeilijk. Via de familie heb je meer kans en dat is een paar jaar geleden ook gelukt toen twee medebestuursleden in Gambia waren. Zij hebben de minister gesproken via de familiebanden. We gaan natuurlijk niets doen zonder de manager van Tanka Tanka op de hoogte te stellen en te houden. Dat was het doel van mijn bezoek van die dag. De manager is voor autonomie en vindt het fijn dat wij op enige wijze hier aan bij willen dragen. Na een goed gesprek ben ik weer terug naar huis gegaan en heb een lekkere lunch met noodles en eggs klaargemaakt. Het was al behoorlijk warm en het duurde nog even voordat ik naar mijn tweede afspraak zou gaan. Mooi even de tijd voor een korte siësta na de lunch. Karafa zou mij rond 13.30 oppikken om naar mijn volgende afspraak te gaan. Hij moest eerst zijn vader nog wegbrengen naar een plaatsje op de grens met Senegal. Van daar uit ging zijn vader naar een traditional healer in Senegal. Ik had er al rekening mee gehouden dat hij later zou zijn maar dat maakte niet echt uit want ik kon de hele middag terecht bij de GTCU in Kanifing. Een uurtje later stond Karafa bij aan de gate te wachten. We moesten eerst de euro's imwisselen bij zijn vriend Alfa. Alfa heeft altijd genoeg dalasis op voorraad en heeft een erg gunstige koers. Het gaat om grote bedrag voor de betaling van o.a. lerarensalarissen dus elke hogere koers is welkom. Nu op weg naar GTCU. Het hoofd van de financiële afdeling zat al op mij te wachten. De formulieren werden ingevuld, het bankboekje bijgewerkt (nog ouderwets met de pen, voorin zitten de pasfoto's van de bestuursleden geniet zodat men ziet of we gemachtigd zijn) en het geld werd geteld. Ik tel eigenlijk nooit na wat ik van Alfa, het zijn grote hoeveelheden biljetten van 200 en 100 dalasie. Maar het klopt altijd wanneer de pakketten met bankbiljetten door het telapparaat bij de GCTU gaan. Ik moest even wachten totdat de formaliteiten afgewikkeld waren dus checkte ik mijn whatsapp berichten. Ik ontving een bericht over een groot gala in het conferentiecentrum in waar de leraar van het jaar bekend gemaakt werd. Tevens zou een award uitgereikt worden aan de vice-principal van het Gambia College voor alles wat zij voor het onderwijs doet. We hebben veel contact met haar via www.buganala.nu. Ik heb haar hierover geappt en zij zou het fijn vinden als ik ook bij het gala aanwezig zou zijn. Ze zou een kaartje voor mij regelen voor de donderdagavond. Ondertussen was het geld geteld door de kassier van GTCU en het klopte weer. Ik nam afscheid van the Head of Finance en ging terug naar huis. Ik had van alles in huis gehaald om die avond een verse pasta te maken maar had daar achteraf toch geen zin in. Naar de Strip gelopen en een fijne Mexicaanse schotel met gegrilde garnalen gegeten bij El Sol Mexican Restaurant.

Donderdag dan eindelijk naar Naneto Seyoni. De renovatie van de health post was zo goed als af. Natuurlijk had ik al veel foto's gezien maar nu is het tijd om alles in het echt te gaan aanschouwen. De aannemer kon mee, Yusupha was off duty dus beschikbaar en Yaya reed het gehele gezelschap zelf naar het dorp. Het was vrij rustig op de weg, en zelfs de weg door Brikama was goed te begaan. Het was wel druk met voetgangers die van en naar de lokale markt gingen maar dat hield niet erg op. Mooi op tijd reden we het terrein van de health post en de school op. Het was pauze dus toen ik uit de 4wheel stapte dromden de kinderen om mij heen en was lopen even niet mogelijk. Dat duurt altijd maar even en het is leuk om zo begroet te worden door de kinderen.

Het dak van de health post zag er fantastisch uit, de plafonds waren vernieuwd en gestuct en de leidingen voor het elektra waren weggewerkt in de muren. Elke ruimte was voorzien van een ventilator. De lichtschakelaars en de stopcontacten zaten keurig in de wand verwerkt. Het gebouw zou de komende dagen schoongemaakt en opnieuw ingericht worden en van de volgende week zijn de patiënten weer welkom. Volgende week vrijdag (28-02) gaan we de medische post heropenen met een kleine ceremonie. Wat er precies gaat gebeuren weet ik niet. Yusupha overlegt dit met de Village Development Committee (VDC). De VDC regelt de festiviteiten rond de opening, Yusupha geeft dit door aan mij. Volgende week vrijdag is de laatste dag voor het begin van de Ramadan dus dan kunnen we nog wat extra's doen voor de gasten. Naast de health post was het dorp al begonnen met het bouwen van een kleine kraamkliniek. De muren zijn nu op hoogte en wordt in de loop van dit jaar verder afgebouwd. Ik heb de maten van de verschillende ruimte genomen en de aannemer gevraagd een offerte voor de afbouw te maken. Ik ga het fonds dat de renovatie van het dak financieel gesteund heeft, een rapportage sturen over de renovatie. Ik wil hen daarna vragen om de afbouw van de kraamkliniek ook te ondersteunen.

In de afgelopen weken is de watervoorziening van de health post en de school ook verbeterd. Het water in de put was niet meer geschikt als drinkwater en daarom is een borehole gemaakt. Er kwam weer mooi schoon water uit de kranen! Een samenwerking tussen www.buganala.nu en www.huisvanmarabout-gambia.nl. Wat foto's gemaakt van de health post, kraamkliniek in aanbouw en borehole (en van werkende kranen!) en toen was het tijd om terug naar huis te gaan.

Thuis even een fijne lunch gemaakt van senfou met canned beef en een lekkere kop thee en daarna een korte siesta. Het was erg warm in het dorp en dat is vermoeiend. Een frisse douche en een korte powernap doen dan wonderen. Die middag had ik een videomeeting met de docent en studenten van Iselinge Hogeschool. De studenten gaan in april/mei naar Gambia. Zij bezoeken de scholen van www.buganala.nu en gaan daar lesgeven. Ze gaan ook naar het Gambia College om te praten met hun Gambiaanse medestudenten. En natuurlijk gaan zij het land, de bevolking en haar cultuur ontdekken. Donderdagmiddag werd het programma besproken, mijn medebestuurslid van www.buganala.nu was live aanwezig en ik via een Teams-verbinding. Het was mooi om te zien hoe enthousiast de studenten zijn en wat zij zelf al aan ideeën verzameld hadden. De belevenissen van de Iselinge studenten zijn te volgen via FB en Instagram. De groep heet Kansen voor Gambia. Ik kon niet de gehele bijeenkomst bijwonen want ik werd opgehaald voor het gala van die avond.

Het gala, Gambia Teacher Prize 2025 Gala Dinner, begon die avond om 19.00 en de inloop was om 18.00. Karafa pikt mij rond 18.00 op. Het gala werd gehouden in het Sir Dawda Jawara Conference Center dat een paar jaar geleden in Bijilo gebouwd is. Het staat dichtbij de grote weg van het vliegveld, net voor Senegambia. Het was dus niet zo ver van mijn huis. Ik was er al om 18.15 en mij naam stond mooi op de gastenlijst. Er was nog bijna niemand maar ik hoefde mij niet te vervelen. Er werd mij een tafel aangewezen en ik kwam naast een schoolhoofd te zitten, het hoofd van Bollybanne Senior Secondary School. Eén van zijn docenten was de regionale winnaar en kandidaat voor de landelijke titel. Het schoolhoofd was erg vriendelijk en de hele avond hebben wij gezellig gepraat. Gambia is opgedeeld in 6 regio's (region 1 tot en met 6) en een aantal regio's zijn ook nog weer opgedeeld. Je hebt region 1, region 2 (west), region 2 (east), region 3, region 4, region 5 (north), region 5 (south) en region 6. Elke region levert hun regionale winnaar voor de Gambia Teacher Prize 2025. Bollybanne Senior Secondary School ligt in region 6. Tijdens het gala werd de winnaar bekend gemaakt. Er waren een aantal hoge gasten aanwezig zoals de vice president van Gambia, de minister van Basic and Secondary Education, de minister van Higher Education. Naast de Teacher Prize werden er nog andere awards uitgereikt, postuum aan één van pioniers van het onderwijs, hij is onlangs overleden. En natuurlijk de Lifetime Achievement Award in Education voor de vice principal van het Gambia College. Want daarvoor was ik uitgenodigd.

Zoals al eerder gezegd, was ik er al om 18.15. Iedereen zou om 19.00 op de plaats moeten zitten en zou gestart worden met het gala dinner. Dit liep allemaal een beetje uit en rond 20.15 werden we uitgenodigd voor het dinner. Het was een lopend buffet en zag er heerlijk uit. Ik wilde niet als eerste aansluiten en mijn tafelgenoot ook niet. Maar toen wij aan de beurt waren, was het buffet zo goed als leeg. Er waren veel meer mensen dan op gerekend was en het bedienend personeel had dat al in de gaten dus die waren ook al vast aan het eten. Uiteindelijk bleef er nog wat over voor het schoolhoofd en mij. We zaten aan een tafel met prachtig uitgedoste dames. Deze dames stonden vooraan in de rij en dat was aan de inhoud op hun borden te zien. Zoveel eet ik in drie dagen nog niet maar de dames aten heel gemoedelijk en smakelijk hun borden leeg. Toen ik in de rij stond te wachten zag ik de andere rij een gezicht, althans dat dacht ik. De man in de andere rij leek verdacht veel op de verpleger van onze medische post in Naneto Seyoni. Ik keek hem aan maar hij reageerde niet, iedereen heeft ergens een dubbelganger zegt men wel eens. Dus dat zal de zijne wel geweest zijn. Na het dinner werd gestart met de vele toespraken en tussendoor waren er videoclips van de 8 kandidaten. Er was een traditionele dansgroep en in de pauze een optreden van Jaliba Kuyateh. Toen was het tijd voor de ceremonie rond de vice principal. Mooie en (terecht) lovende woorden over haar werk, inzet en bevlogendheid en ze ontving de award uit handen van de minister van Basic and Secondary Education. Daarna het hoogtepunt van de avond: de uitreiking van de Gambia Teacher Prize 2025. Deze ging naar één van de twee vrouwelijke kandidaten. De avond zou rond 21.30 afgerond worden maar dit liep uit tot 23.30. Het was een mooie een sfeervolle avond. Allereerst natuurlijk de award voor de vice principal van het Gambia College, we (www.buganala.nu) werken veel met haar samen. Het was een mooie ervaring om te zien hoe zo'n avond beleeft wordt. Dames in de mooiste creaties, speeches met vooral veel respect voor elkaar en ik was één van de weinige toubabs in de zaal. Er waren een aantal Amerikaanse docenten van de Namie Foundation, zij ondersteundend dit Gala. Toen ik thuiskwam nog even wat gegeten en gedronken. Ik had nog een kort verslag geschreven op de FB pagina van www.buganala en mij en daarna was het toch echt bedtijd! De volgende ochtend bekeek ik de reacties op mijn FB bericht over die avond. Een enthousiaste reactie van de verpleger van onze medische post, zijn nichtje had de landelijke award gewonnen. Op mijn voorzichtige vraag of er nog familieleden waren antwoorde hij: Yeah, I was there with my family. We came around 08.00 pm. Ik had hem dus toch gezien! En niet een dubbelganger die iedereen zogenaamd heeft. We hadden elkaar nog aangekeken toen we in de rij stonden. Er was wel enige afstand tussen beide rijen maar ik was de enige toubaab in de rij. Het was echter wél bomvol in de zaal.

Vrijdag de markt op geweest om inkopen te doen voor de lunch die ik zondag ga verzorgen bij Karamaluu Garden Lodge in Gunjur. Eerst naar de Green Yard voor de groenten. Je loopt daar echt rond als een kind in een snoepwinkel (of als een kok in een groentezaak) zo veel mooie, verse en verrassend veel verschillende soorten groenten die daar te koop zijn. Nog even naar Marouns Supermarkt voor het vlees en resterende ingrediënten. Het is nog een beetje vroeg voor het vlees maar ik heb een goed vriezer in het appartement. Die middag aan de slag geweest voor mijn werk in Nederland. Aan het eind van de middag even de benen gestrekt met een wandeling naar de Strip. Ik had geen zin om in het restaurant te gaan eten dus had ik een fish yassa meegenomen als takeaway bij mij favoriete restaurant Figaros.

Zaterdag een relaxte dag. Beginnen met een local breakfast en daarna met Yaya op stap naar een aantal projecten in Brufut. Eén van die projecten is het huis dat Yaya voor zijn gezin aan het bouwen is. In november 2024 heeft hij mij het land laten zien waar zijn huis zou moeten komen te staan en nu stonden de muren al bijna op hoogte. Hij heeft bijna twee jaar moeten vechten om het eigendomsrecht van de grond en is daar voor naar twee rechtbanken geweest. Vorig jaar kreeg hij de papieren en kon de bouw beginnen.

Aan het eind van de middag ga ik lekker een paar uurtjes uitwaaien aan het strand, dat is nu nog te warm. Zondag naar Gunjur om te koken en ik blijf daar slapen. Elke zondagavond (-nacht) is daar een reggaenight en dit is de laatste voor de Ramadan. Maandagmorgen komt Karafa mij al vroeg ophalen want in de ochtend heb ik een Teams-overleg voor mijn NL werk en de internetverbinding in Gunjur is niet zo goed. Maandagmiddag weer op pad voor de projecten en maandagavond een afspraak met twee docenten van ROC Mondriaan. Zij willen met zorgstudenten naar Gambia gaan.

De rest van de week zit ook a redelijk vol met aan het eind van de week de (her)openingsceremonie van de health post in Naneto Seyoni voor www.huisvanmarabout-gambia.com. En donderdag komt een collega van gemeente Oost Gelre met zijn vrouw naar Gambia. Zij willen graag mee naar Naneto Seyoni en natuurlijk ook het land verkennen

De eerste zondag in Gambia en ik had afgesproken om te gaan koken op de lodge in Gunjur. Karamaluu Garden Lodge is een mooie lodge net buiten Gunjur. Ik had daar al een paar keer eerder gekookt voor de leden van de Verenigde Stichtingen Gambia (VSG). maar dit keer was het voor een klein gezelschap. Ik had vanuit Nederland al wat kruiden ed. meegenomen omdat deze hier óf niet te krijgen zijn óf erg duur zijn. Ook had ik mijn eigen 'gereedschap' meegenomen. Dat werkt toch wat fijner. Ik had eerder al in Gambia een kleine koffer gekocht om spullen van de markt mee naar huis te nemen. Nu gebruik ik deze koffer als mijn 'gereedschapskist'. De verse ingrediënten komen van de Green Yard in Kerr Serign. Deze grote, ommuurde groentetuin heeft ontzettend veel verse groenten. Ook de groenten die voor Gambia niet gebruikelijk zijn. Ik ga altijd eerst vanuit Nederland informeren welke groenten zij op voorraad hebben. Dat kan heel eenvoudig via whatsapp. Daarna ga ik beslissen wat ik in Gambia ga koken.

Rond 12.00 reden we weg naar Gunjur. Bij aankomst eerst een lekkere kop thee en mijn spullen alvast naar mijn kamer brengen. Ik zou daar die nacht blijven slagen want die avond was het reggaenight, de laatste voor de Ramadan. En nu aan de slag! Normaal gesproken wanneer ik voor de leden van de VSG kook dan heb ik alles 'thuis' al voorbereid en hoeft het in Gunjur alles nog maar een poos te pruttelen én moeten de laatste dingen afgemaakt worden. Deze pot had niet zo veel voorbereidingstijd en prutteltijd nodig. (voor de liefhebbers het recept: www.kuiranto.nl/indonesische-kip/  www.kuiranto.nl/rucola-salade2/). Lekker aan de slag met het snijden en kruiden van de kip, snijden van de groenten en daarna alles stap-voor-stap in de pot. Basmati-rijst erbij en de lunch was compleet. Na de lunch was het tijd voor een siësta. Rond 23.00 was het reggaetijd dus even wat bijtanken. De reggaenight was erg gezelligheid en ik heb nog diverse 'moves' gemaakt. Rond 01.00 vond ik het wel prima want de volgende ochtend werd ik al weer vroeg opgehaald want ik had die ochtend een Teams-overleg met NL. Ik lag dus rond 01.00 op bed en de reggaenight denderde nog even door. Rond 03.30 was het stil alhoewel ik weinig last gehad heb van het geluid, ik heb heerlijk geslapen in de mooie kamer bij Karamaluu Garden Lodge in Gunjur.

De dagen daarna ben ik veel bezig geweest voor mijn werk in NL. Gelukkig kon er veel via Teams zodat ik overal nog steeds bij aanwezig kan zijn en er geen achterstanden ontstaan wanneer ik in Gambia ben.

Donderdag ben ik met Yaya op pad geweest. We zijn naar een kleine christelijke gemeenschap geweest, iets zuidelijker in de buurt van Jambangjelly. Deze gemeenschap, in het plaatsje Bonsa, heeft een klein schooltje met slechts één lokaal. In het weekend wordt dit lokaal gebruikt voor de viering van de kerkdiensten. Er zijn twee docenten en zo'n 40 kinderen. Het dorp ligt dusdanig afgelegen dat wanneer deze school er niet is, de kinderen geen enkele vorm van onderwijs hebben. En dus niet naar school gaan. Naast de school is een hok van golfplaten gemaakt, zonder dak. Dit is het toilet voor de kinderen én de docenten. Aan de andere kant staat een klein gebouwtje en dat is een keukentje. Eén van de dames uit het dorp was daar aan het koken voor de kinderen. En dit is alles wat de school betreft. Ze willen graag nog een lokaal, goede toiletten, omheining voor het schoolterrein, speeltoestellen op het buitenterrein. Veel wensen en deze wensen zijn echt geen overbodige luxe. Maar er zit natuurlijk wel een kostenplaatje aan vast. Ik heb natuurlijk niets beloofd want ik heb al genoeg te doen met mijn huidige projecten waar ik ook nog van alles wil.

Toen we Bonsa inreden viel het meteen al op dat een christelijke gemeenschap was. Bij elke compound liepen een paar varkens rond. Varkens kom je in Gambia maar bij weinig compounds tegen omdat het land grotendeels islamitisch is. Dus zie je een varken bij een compound dan moet het een christelijke familie zijn. Ik heb in Bonsa alle dekentjes, mutsjes en sokjes uitgedeeld die ik vanuit Nederland meegenomen had. De dames uit Ulft zijn erg actief met het breien en haken en krijg regelmatig tassen vol met mooi handwerk. De mensen in het dorp waren er erg blij mee. Ze hebben niet veel, de huizen zijn slecht, sommige huizen zijn al deels ingestort. Alhoewel ik (nog) geen budget heb om deze mensen te helpen, laat het mij niet los. Je kunt natuurlijk niet iedereen in Gambia helpen maar de situatie is hier behoorlijk schrijnend. Het dorp ligt ook niet echt gunstig qua bereikbaarheid. In Jambangjelly ga je van de hoofdweg af en je komt al snel op een slechte, stoffige weg met veel kuilen. De 4wheel van Yaya had er moeite mee. Een gewone auto kan er amper komen. En dan nog maar niet te spreken over de regenperiode wanneer alles onder water staat of modderig is. Na deze indrukwekkende trip weer terug naar huis. Die middag was mijn collega uit Nederland met zijn vrouw gearriveerd. Om 18.30 had ik met hen een afspraak met Yaya om een aantal tourist trips te boeken. Ze kozen een paar mooie trips uit en daarna was het dinnertime! Lekker gegeten bij Figaros en toen was het bedtijd.

Vrijdag was de dag waar ik al lang naar uit gezien had. De openingsceremonie van de gerenoveerde health post en de officiële ingebruikname van de borehole. Mijn gasten uit Nederland gingen ook mee. Om 08.15 stond Ismaela bij mij voor de gate en rond 08.30 zouden we de gasten oppikken bij het Senegambia Beach Hotel op de strip. De ceremonie zou pas om 10.00 beginnen maar het kon druk zijn op de weg. De overige gasten waren welkom vanaf 09.00. Het viel mee op de weg en zelfs in Brikama was relatief weinig drukte. Rond 09.45 reden we het terrein van de school en health post op. Onder de grote mango tree stonden de stoelen al mooi opgesteld in een vierkant. De organisatie was in handen van de Village Development Committee (VDC) en ik wist dus niet wat er ging gebeuren. De health post zat nog dicht, voor de ingang hingen een aantal linten in de kleuren van de Gambiaanse vlag. Op het laatste moment werden er ook nog ballonnen aangeknoopt, ook in de kleuren van de Gambiaanse vlag (alleen was er geen witte ballon zei de headmaster verontschuldigend). Langzaam druppelden de gasten binnen. De zoon van de Alkalo vertegenwoordigde de familie. De week ervoor was de Alkalo gestorven en er was nog geen nieuwe Alkalo. Eerst is er een periode van 40 dagen rouw, daarna zal zijn zoon hem waarschijnlijk opvolgen. De Alkalo van het buurtdorp was er ook. De complete VDC was aanwezig en de raad van ouderen (raad die de Alkalo ondersteunt) was er ook. De verpleegkundige staf uit Busura was ook uitgenodigd. In Busura hebben ze een ambulance en de medische post in Seyoni kan daar ook gebruik van maken.

Toen we in Seyoni aankwamen waren de dames van het dorp al druk aan het koken. Een grote pot stond op het houtvuur. Het was een gezellige kook-bijeenkomst, de dames praatten honderduit met elkaar. We wisten natuurlijk waarover het ging maar het klonk in ieder geval gezellig. In één van de klaslokalen waren een aantal andere dames bezig met het verdelen van het eten over folieschaaltjes. De schaaltjes werden, samen met een blikje frisdrank, in een zakje gedaan. Voor alle gasten was er na afloop van de ceremonie een zakje met eten én een blikje frisdrank. Kippenpoot, gemarineerd en met een saus plus een soort van gele mie. Dat was het menu voor die dag. Het rook fantastisch, de geur kwam ons al tegemoet toen we het terrein op kwamen rijden.

De ceremonie begon met een openingsgebed van de imam en de islamic teacher. Eén van de docenten was de ceremoniemeester. Hij had een A-4 met de volgorde van de sprekers. Ook vertaalde hij de verschillende toespraken, Wollof-Engels óf Engels-Wollof. De reeks toespraken begon met de zoon van de Alkalo, daarna de voorzitter van de VDC, de voorzitter van de raad van wijze mannen, de verpleegkundige van de buurtpost, de vrouw van de aannemer, één van de dames uit het dorp. Als één-na-laatste was ik aan de beurt om te speechen en onze verpleegkundige sloot af. Het was mooi om te zien hoe groot de saamhorigheid in het dorp was, dat bleek wel uit de inhoud van de speeches. En er is veel respect voor onze verpleegkundige en zijn hulp-verpleegkundige. Ik haalde nog in mijn speech aan dat ik erg blij was met hun inzet in de health post. Deze opmerking werd door de aanwezigen met luid applaus beantwoord. Na de afsluitende speech van de verpleegkundige was het tijd voor het 2e deel van de ceremonie: de officiële ingebruikname van de borehole (samenwerkingsproject van www.huisvanmarabout-gambia.com en www.buganala.nu) en de heropening van de health post. Ik had de eer om de lintjes door te mogen knippen. De headmaster kwam met een schaar lopen, de schaar had een oranje handvat. Waarop ik tegen de headmaster zei: You especially got the sciccors in the Dutch colors!. Voorafgaand aan het doorknippen van de beide linten had ik nog een paar mooie woorden paraat. De officiële plechtigheden zaten er op en nu was het tijd om het resultaat van de renovatie te bewonderen. Alle aanwezigen liepen mee naar de health post en keken blij naar het resultaat. De Gambiaanse aannemer had goed werk afgeleverd, we zijn erg blij met hem. Straks in Nederland ga ik het e.e.a. verantwoorden aan het Nederlandse fonds die ons gesteund heeft. Daarna ga ik bij het fonds een donatie vragen voor de afbouw van de kraamkliniek. De muren zijn al hoogte en de vloeren zitten er in. De aannemer maakt een offerte voor de afbouw en die neem ik, plus de foto's die ik gemaakt heb, mee naar het Nederlandse fonds. Mijn collega uit Nederland heeft alles mooi vastgelegd op de foto. Een deel ervan is te bewonderen op de website van de stichting (www.huisvanmarabout-gambia.com/heropening-health-post/ en www.huisvanmarabout-gambia.com/schoon-drinkwater-health-post/). Voldaan reden we terug naar 'mijn' huis in Kololi. We hadden natuurlijk het eten meegekregen en ik heb een magnetron! Maar deze heb ik nog nooit gebruikt. De magnetron werkte prima en we hebben lekker gegeten. Tijd voor een siësta na deze lange en enerverende dag.

Later die middag zijn we samen naar de Crocodile pool in Bakau gegaan. Voor mensen die voor het eerst in Gambia zijn, is dit een mooie start. De pool begint met een klein museum over de geschiedenis van Gambia en daarna loop je met een gids naar de krokodillen. Deze trip was een mooie aanvulling op het hoofdprogramma van die dag. Het is niet ver van de Strip en duurt ook niet zo lang. Daarna naar de craftmarket in Bakau. Het is een leuke kleinschalige markt, ik had niet persé wat nodig maar het is altijd leuk om hier te kijken. Ik liep met mijn gasten rond en al vrij snel stond mijn brons-verkoper achter mij en gaf mij vriendelijk een hand. De laatste keer ging de handel wat minder want ik had bij hem een bestelling gedaan en dat kon hij niet leveren. Hij had van alles in huis gehaald maar niet wat ik nodig had (en wat ik al voldoende op voorraad had in NL). Ik kocht op dat moment niets en hij was daarom boos omdat hij vond dat ik hem met de handel liet zitten. Maar alles was nu weer koek-en-ei en we hebben goed gehandeld. Een aantal mooie bronzen ingekocht voor www.galerie-arte8.com. Ik probeerde ze gisteren op de website te zetten maar de verbinding was daarvoor te traag. Ga het straks nog een keer proberen, anders wordt dat komende week wanneer ik weer in NL ben. Ik heb rond 'mijn' huis foto's gemaakt van de beelden. Deze heb ik al wel gedeeld op de socials zoals Facebook en Instagram. Ik was van plan om die avond nog naar de Strip te gaan om te eten maar dat is er niet meer van gekomen. Ik had even het stof van mij afgespoeld onder douche en was op bed gaan liggen. Mijn ogen bleven langer dicht dan ik eigenlijk gepland had. En ik had nog brood van het ontbijt over én een blik knakworsten. Deze culinaire hoogstandjes waren voor mij voldoende en ik ben thuis gebleven. Nog een film op Netflix gekeken en toen kondigde mijn bedtijd zich al snel aan.

Mijn reis loopt nu al redelijk op een eind. Het is al de laatste zondag en op maandagmiddag vlieg ik terug. De zaterdag heb ik besteed aan het bijwerken van de website van de stichting www.huisvanmarabout-gambia.nl, het maken van foto's van de inkopen, het bijwerken van Facebook en Instagram. Het diner van die avond was op Cape Point, in de tuin van Calypso Restaurant, samen met mijn Nederlandse gasten. Vandaag (zondag), verslag schrijven. Het verslag staat inmiddels ook al op de website, althans de ongekuiste versie. Grammatikaal moet ik het verslag nog wat beter doorlopen en ook nog extra checken op spelfouten. Dat doe ik wanneer ik weer in NL ben, daar gun ik mij hier geen tijd voor. Straks ook nog evennaar de Strip. Misschien ga ik wat inkopen doen voor www.kumpara-artdesign.com. En vanavond een afsluitend diner bij Al Rawsha op de Strip. Ik heb veel kunnen doen, sommige plannen wat minder aandacht kunnen geven. De volgende reis ga ik dit oppakken, nieuwe ronde nieuwe kansen!